Οι εξεγέρσεις στη Νότια Αφρική

Το γεγονός ότι οι λευκοί Ολλανδοί αποικιοκράτες αποτελούσαν μικρή μειοψηφία στη Νότια Αφρική στις αρχές του 20ού αιώνα δεν τους εμπόδισε να κυβερνούν θεσπίζοντας αυστηρούς, ρατσιστικούς νόμους, προκειμένου να διασφαλίσουν τη διατήρηση της εξουσίας στη νέα χώρα. Με τα πολυάριθμα αδαμαντωρυχεία της, η Νότια Αφρική αποτελούσε πηγή τεράστιου πλούτου και η κυβέρνηση της μειοψηφίας ήθελε όλον αυτόν τον πλούτο για τον εαυτό της. Το 1948, μια άτυπη σειρά καταστατικών και τοπικών κανόνων, που είχαν σχεδιαστεί για να δώσουν στους αυτόχθονες Αφρικανούς υπηκοότητα δεύτερης κατηγορίας, κωδικοποιήθηκε σε ένα εθνικό σύστημα γνωστό ως απαρτχάιντ. Οι μαύροι δεν επιτρεπόταν να ταξιδεύουν σε ορισμένες περιοχές του έθνους χωρίς έγγραφα, οι διαφυλετικοί γάμοι απαγορεύονταν και πολλές θέσεις εργασίας χαρακτηρίζονταν νόμιμα ως "Μόνο για λευκούς". Στο τέλος αφαιρέθηκε η υπηκοότητα από τους μαύρους και αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν διαβατήρια για να ταξιδεύουν από τα σπίτια τους σε περιοχές ελεγχόμενες από τους λευκούς. Η ειρηνική αντίσταση στις σκληρές ταξινομήσεις ξεκίνησε σχεδόν αμέσως με καθιστικές διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις, αλλά οι ηγέτες αυτών των προσπαθειών αντίστασης αντιμετώπισαν σκληρές ποινές και ο νόμος επέτρεπε στην αστυνομία να χτυπά, να φυλακίζει και να βασανίζει υπόπτους αντιφρονούντες κατά τη διακριτική της ευχέρεια και χωρίς δίκη.

Τον Μάρτιο του 1960, η λευκή νοτιοαφρικανική αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών στην πόλη μαύρων κατοίκων Σάρπβιλ, σκοτώνοντας 69 ανθρώπους. Ως απάντηση, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), μια επαναστατική οργάνωση μαύρης συνείδησης που ιδρύθηκε για να αντισταθεί στο απαρτχάιντ, άλλαξε επίσημα τακτική, υιοθετώντας μια στρατηγική εκούσιας καταστροφής περιουσίας μέσω εμπρησμών και άλλων μέσων και ο ηγέτης του ANC Νέλσον Μαντέλα ίδρυσε το "Δόρυ του Έθνους" (uMkhonto we Sizwe – MK) ως ένοπλη στρατιωτική πτέρυγα του κόμματος. Το 1962, ο Μαντέλα συνελήφθη για συνωμοσία ανατροπής του καθεστώτος και παρέμεινε φυλακισμένος για 27 χρόνια. Ωστόσο, η μάχη συνέχισε να μαίνεται κατά την απουσία του. Τον Ιούνιο του 1976, οι κάτοικοι της πόλης μαύρων κατοίκων Σοβέτο, ξεσηκώθηκαν διαμαρτυρόμενοι για την υιοθέτηση της γλώσσας Afrikaans, γλώσσας της λευκής μειονότητας, ως επίσημης γλώσσας εκπαίδευσης. Περίπου 20.000 διαδηλωτές, κυρίως φοιτητές, συμμετείχαν στη δράση και η αστυνομία άνοιξε ξανά πυρ εναντίον του άοπλου πλήθους και προέβη σε βιαιοπραγίες. Αν και επισήμως αναφέρθηκαν 167 θάνατοι Αφρικανών εκείνη την ημέρα, σύμφωνα με ανεπίσημες εκτιμήσεις οι θάνατοι ήταν περίπου 700. Την επόμενη ημέρα, λευκοί φοιτητές στο Γιοχάνεσμπουργκ έκαναν πορεία υπέρ των διαδηλωτών, ενώ πυροδοτήθηκαν εξεγέρσεις και απεργίες σε πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα. Ακόμη και χωρίς τον Μαντέλα, το ΜΚ συνέχισε τις στρατιωτικές ενέργειες εναντίον του κυβερνώντος Εθνικού Κόμματος, πραγματοποιώντας σειρά βομβιστικών επιθέσεων σε κυβερνητικούς στόχους από το 1976 έως και το 1987. Αντιμετωπίζοντας πιέσεις τόσο σε διεθνές όσο και σε εσωτερικό επίπεδο, καθώς και την απειλή εμφυλίου πολέμου, η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής ξεκίνησε κρυφά διμερείς διαπραγματεύσεις με τον Μαντέλα για τον τερματισμό του απαρτχάιντ. Στις 11 Φεβρουαρίου 1990, ο Μαντέλα αποφυλακίστηκε σηματοδοτώντας το επικείμενο τέλος του απάνθρωπου και ρατσιστικού συστήματος. Η Νότια Αφρική διεξήγαγε τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές το 1994 και στις 10 Μαΐου του ίδιου έτους ο Μαντέλα ορκίστηκε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας.

Το κίνημα για τον τερματισμό του απαρτχάιντ δεν ήταν μόνο πολιτικό, αλλά ήταν και ένα κίνημα παγκόσμιας συνείδησης που περιελάμβανε την τέχνη, τον κινηματογράφο, το θέατρο και τη μουσική σε όλη την αφρικανική διασπορά και ακόμα παραπέρα. Νοτιοαφρικανοί καλλιτέχνες, όπως ο θρύλος της τζαζ Hugh Masakela και η τραγουδίστρια-στιχουργός Miriam Makeba, μίλησαν ευθέως για τα δεινά των Μαύρων Νοτιοαφρικανών στο έργο τους, Αμερικανοί μουσικοί καλλιτέχνες, με συμμετοχή δεκάδων καλλιτεχνών από τον Μάιλς Ντέιβις μέχρι τον Μπομπ Ντίλαν και τον Λάιονελ Ρίτσι, σχημάτισαν το υπέρ-συγκρότημα Artists United Against Apartheid (Καλλιτέχνες ενωμένοι ενάντια στο απαρτχάιντ) και κυκλοφόρησαν τραγούδι ενάντια στο απαρτχάιντ. Επίσης, το πολλαπλές φορές πλατινένιο άλμπουμ Graceland του Πωλ Σάιμον το 1986 – το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με Μαύρους Νοτιοαφρικανούς μουσικούς όπως το φωνητικό συγκρότητα Ladysmith Black Mambazo – συνέβαλε στο να στραφούν τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας στην κατάσταση στη Νότια Αφρική.

Εξερευνήστε περισσότερες εξεγέρσεις στην ιστορία των Μαύρων

Η εξέγερση των Ασάντι και η ανεξαρτησία της Γκάνας

Η εξέγερση του Stonewall

Η επανάσταση της Αϊτής

Εξεγέρσεις: καταλύτες για την απελευθέρωση των Μαύρων